Faillissement – redenen en manieren om te voorkomen

In 2022 zijn volgens voorlopige cijfers 2.144 bedrijven en instellingen, inclusief eenmanszaken, failliet verklaard, meldt het CBS. Met een sterke stijging in de laatste 4 maanden van het jaar en de opgeheven coronasteunmaatregelen, is de verwachting dat het aantal faillissement aanvragen in 2023 zal stijgen. Wij gaan in op wat een faillissement is en waar je rekening mee moet houden.

Wat is een faillissement?

Wat een faillissement juridisch precies is hangt af van de wetgeving per land maar over het algemeen betekend een faillissement dat een bedrijf of een persoon geen geld heeft om rekeningen of kosten te betalen.

Vaak heeft dit tot gevolg dat het bedrijf wordt opgeheven en dat er een curator wordt aangesteld om de overgebleven middelen te verdelen onder schuldeisers. Als iemand privé failliet gaat dan komt de persoon vaak in de WSNP (Wet schuldsanering natuurlijke personen) terecht waarbij een rechter oplegt dat een bewindvoerder alle geldzaken beheert.

Bij een faillissement kan er gesproken worden over schulden van bedrijven maar dit kan ook een persoonlijke schuld zijn. Een zakelijke schuld kan privé gevolgen hebben als je bijvoorbeeld een ZZP’er bent en persoonlijk aansprakelijk gesteld kan worden. Bij andere rechtsvormen zoals een B.V. blijven zakelijke schulden gescheiden van de financiële situatie van bestuurders of medewerkers.

Een faillissement aanvragen

Als je bedrijf de rekeningen niet meer kan betalen dan kun je aan de rechtbank vragen om failliet verklaard te worden. Dit is een juridische procedure van meestal 6 maanden tot 1 jaar. Als je failliet wordt verklaart door de rechtbank wordt er een curator aangesteld en mag je geen eigen beslissingen meer maken over je geld en bezittingen.

Bij kleinere bedrijven of zelfstandigen is het niet altijd noodzakelijk om een formeel traject te volgen via de rechtbank. Vaak gaat het om kleinere bedragen en kunnen er onderlinge afspraken worden gemaakt met schuldeisers voor een betalingsregeling of een gedeeltelijke kwijtschelding.

Het kan echter zo zijn dat een schuldeiser niet wil meewerken aan een betalingsregeling en dat een faillissement word doorgezet door de schuldeiser. Het is namelijk mogelijk voor een schuldeiser een faillissement aan te vragen. Dit kan als drukmiddel gebruikt worden om alsnog een betaling af te dwingen. Als een bedrijf failliet wordt verklaart door de rechtbank heeft dit vaak grotere consequenties waar een schuldeiser niet blij mee is.

Faillissement als drukmiddel

Als je failliet wordt verklaart door een rechtbank heeft dit als gevolg niet verder te kunnen met je bedrijfsactiviteiten, een curator zal beslissen over je geld en bezittingen. Ook kunnen andere schuldeisers waar je een achterstand hebt hun schuld opeisen. Veel kredieten hebben namelijk een bepaling dat de schuld opeisbaar is als de schuldenaar failliet wordt verklaard.

Als schuldeiser kan het daarom handig zijn een faillissement aan te vragen als je te maken krijgt met een wanbetaler. Dit kan vaker gebeuren dan dat een ondernemer zijn eigen bedrijf failliet wilt laten verklaren. Door een faillissement aan te vragen zet je druk op de wanbetaler om alsnog de factuur te betalen.

In sommigen gevallen heeft dit geen zin omdat de wanbetaler echt geen geld en middelen van waarde heeft. Om die reden zie je als schuldeiser je geld soms niet terug. Het kan echter gebeuren dat een wanbetaler wel geld heeft en zijn zaken niet netjes op orde heeft en alsnog betaald.

myPOS als oplossing om een faillissement te voorkomen

Een faillissement aanvragen als schuldeiser is een stap waar kosten bij komen kijken en die grote gevolgen hebben voor de wanbetaler. Het is daarom slimmer om dit soort situaties te voorkomen en goede afspraken te maken met je klanten. Het kan daarbij helpen om gebruik te maken van een gratis myPOS account.

Een myPOS account is een goede oplossing om klanten snel en makkelijk te laten betalen maar ook om zelf mogelijke betalingsproblemen te voorkomen. Omdat myPOS werkt zonder jaar en maandkosten betaal je geen kosten voor het gebruik van de diensten, hiermee verlaag je de kosten als ondernemer. Je betaalt alleen de transactiekosten wanneer jij als ondernemer wordt betaald. Daarbij kun je heel makkelijk een persoonlijke betaal herinnering toesturen middels b.v. een betaallink. Een betaallink kun je eenvoudig verwerken en delen per e-mail, sms of whatsapp. Tevens kun je heel makkelijk in je myPOS account zien of de klant de link heeft gezien en betaald.

Middels een gratis myPOS account kan je als ondernemer klanten eenvoudig digitaal en contactloos laten betalen, op locatie in een winkel, onderweg en via je webshop zonder enige meerkosten. Een mooie extra daarbij is dat alle binnenkomende betalingen van verschillende betaalmethoden direct beschikbaar zijn op je myPOS account, incl. creditcard betalingen. Hierdoor hoef je niet dagen te wachten totdat deze bijgeschreven staan en werkt perfect om te allen tijde een positieve cashflow te realiseren.   

Wetenswaardigheden bij een faillissement

Komt het helaas toch tot een faillissement aanvraag voor jezelf of voor een wanbetaler? Lees dan hieronder wat de belangrijkste kenmerken zijn in Nederland.

Faillietverklaring

In Nederland ben je zowel als bedrijf of als natuurlijke persoon failliet als je formeel failliet wordt verklaard. Dit kan op 4 verschillende manieren:

1. Je vraagt zelf een faillissement aan bij de rechtbank, dit kan zonder advocaat
2. Een schuldeiser vraagt een faillissement aan bij de rechtbank voor een bedrijf of een persoon waarvan hij nog geld krijgt. Dit moet middels een advocaat en om een faillietverklaring te krijgen moet er ook nog minstens 1 andere schuldeiser worden betrokken. Er moeten dus minstens 2 openstaande schulden zijn bij minstens 2 verschillende partijen.
3. Het Openbaar Ministerie kan vorderen dat iemand failliet wordt verklaard vanwege openbaar belang. In de praktijk gebeurd dit zelden.
4. De rechtbank kan een faillissement uitspreken als je uitstel van betaling hebt gekregen van de rechtbank. Dit is een periode waarin je geen schulden hoeft te betalen maar ruimte hebt om je zaken op orde te stellen en afspraken te maken met schuldeisers. Als er geen goede oplossing wordt gevonden tijdens het zogenoemde surseance van betaling wordt er alsnog een faillissement uitgesproken.  

Curator

Als je door de rechtbank failliet wordt verklaard dan wordt er een curator aangesteld. Dit is meestal een advocaat die jouw geld en je bezittingen beheert. De curator gaat bij een bedrijf kijken hoe schuldeisers kunnen worden betaald en hoe het faillissement kan worden afgehandeld. Als je privé failliet gaat kun je gebruik maken van de WSNP (Wet schuldsanering natuurlijke personen).

Het belangrijkste verschil met een faillissement is dat je bij de WSNP na 3 jaar een schone lei krijgt. Eventuele resterende schulden worden na 3 jaar kwijtgescholden. Vaak moet je wel aan strenge regels voldoen waarbij een curator of een bewindvoerder jouw geld gedurende 3 jaar beheerd.

Volgorde van schuldeisers

Het is nog interessant te benoemen dat een curator vaak onderscheid maakt tussen verschillende schuldeisers. Zo hebben boedelschuldeisers, dit zijn schuldeisers zoals een curator die kosten maken om het faillissement af te wikkelen, voorrang. Daarnaast zijn er preferente schuldeisers, dit zijn het UWV en de belastingdienst. Het gaat bij het UWV met name om achterstallig loon voor werknemers. Daarna volgen de reguliere schuldeisers en daarna schuldeisers met een achtergestelde lening.

Ook gelden er voor diverse schuldeisers specifieke regels. Zo heeft een hypotheekverstrekker vaak bepaald dat het huis of bedrijfspand een onderpand is. Zo kan de schuldeiser dit eerst verkopen en pas nadat de schulden zijn betaald, gaat het restant naar het faillissement.

Er zijn nog diverse andere uitzonderingen. Denk bijvoorbeeld aan eigendomsvoorbehoud waarbij het geleverde product of apparaat in eigendom blijft van de leverancier of retentierecht. Hierbij heeft een garage b.v. het recht om de auto vast te houden totdat de schuldeiser de kosten hierover heeft betaald. De verdeling van geld over schuldeisers kan dus best ingewikkeld worden.

Faillissement samengevat

Een faillissement aanvragen is niet prettig, of het nu gaat om een wanbetaler of dat jij zelf als ondernemer in financiële problemen komt. Probeer daarom zoveel mogelijk een faillissement aanvraag te voorkomen door met elkaar in gesprek te gaan en betaal afspraken te maken.

Een ander hulpmiddel is het zorgen van een goed overzicht van alle inkomsten en uitgaven, je boekhouding, dat gekoppeld is aan het rekening account van je betaalprovider zoals myPOS dit aanbied. Mocht je toch genoodzaakt worden een faillissement aan te vragen, wees dan voorbereid op de gevolgen die het meebrengt als schuldeiser en wanbetaler.

Wil je weten hoe je nog meer een faillissement kunt voorkomen? Wellicht vind je het artikel Financieel plan en de grondbeginselen wel interessant.